Η εμφάνιση του Προσκοπισμού
Ο Λόρδος Ρόμπερτ Στίβενσεν Σμιθ Μπέηντεν Πάουελ του Γκίλγουελ (Lord Robert Stevenson Smyth Baden-Powel of Gilwell) ήταν αξιωματικός του Βρετανικού Στρατού και υπηρέτησε στις Ινδίες, το Αφγανιστάν, στη Μάλτα, στη Νότια Αφρική. Έγινε γνωστός με την υπεράσπιση της μικρής πόλης Μάφεκινγκ (Mafeking) στη Νότια Αφρική στον πόλεμο μεταξύ των Άγγλων και των Ολλανδών αποίκων (Boers). Χάρη στην βοήθεια των μικρών παιδιών σε διάφορες βοηθητικές εργασίες, όπως η μεταφορά πυρομαχικών και τραυματιών, κατάφερε να κρατήσει την πόλη χωρίς να παραδοθεί για 7 μήνες – 217 μέρες. Γι’αυτή την επιτυχία του έγινε ήρωας και ανακηρύχθηκε ο νεώτερος στρατηγός του Ηνωμένου Βασιλείου στα 43 του χρόνια. Αξιοσημείωτο είναι ότι ακόμα και σήμερα οι στρατοί του κόσμου χρησιμοποιούν για την εκπαίδευση των στρατιωτών τους τις βασικές αρχές εκπαίδευσης, που εφάρμωσε στην εποχή του ο Μπέηντεν Πάουελ.
Από την εμπειρία του αυτή έγραψε το βιβλίο «Βοήθημα στην ανίχνευση» το οποίο έγινε επιτυχία και πολλοί δάσκαλοι το χρησιμοποιούσαν στην εκπαίδευση. Οταν αποστρατεύτηκε του ζητήθηκε να προσαρμόσει το βιβλίο, ώστε να είναι κατάλληλο και για μικρότερες ηλικίες κι έτσι το ξαναέγραψε πρόχειρα και το ονόμασε «Ενωμοτίες παιδιών». Σκέφτηκε να βάλει σε εφαρμογή τις ιδέες του και έτσι πραγματοποίησε από τις 1 Αυγούστου μέχρι τις 9 Αυγούστου του 1907 μια κατασκήνωση στο μικρό νησί Μπράουνση (Brownsea), που βρίσκεται στα νότια της Αγγλίας. Στη κατασκήνωση αυτή συμμετείχαν 20 Αγόρια τα οποία δοκίμασαν για πρώτη φορά τις διάφορες πλευρές του Προσκοπισμού, δηλαδή κατασκηνωτική τεχνική, μαγειρική, ξυλογλυπτική, ορειβασία, ναυαγοσωστική, βραδυνές πυρές κλπ. Το αποτέλεσμα ήταν πολύ καλό, οπότε άρχισε διαλέξεις και τελείωσε το βιβλίο ονομάζοντάς το τελικά «Προσκοπισμός για Αγόρια» (Scouting for Boys) το 1908. Υπήρξε τεράστια επιτυχία και ομάδες παιδιών σε όλη την Αγγλία σχημάτιζαν από μόνες τους προσκοπικές ομάδες ζητώντας την βοήθειά του.
Παρ’όλο τον αρχικό σκοπό του να δώσει απλώς ιδέες σε ήδη υπάρχουσες οργανώσεις, τελικά δημιουργήθηκε μια νέα κίνηση. Λόγω της ανάγκης που διέκρινε για εκπαιδευμένους ενήλικες ως αρχηγούς στις ομάδες, ενήργησε το 1919 στην αγορά του πάρκου Γκίλγουελ για εκπαιδευτικό κέντρο και προσκοπική κατασκήνωση. Οι πρώτες προσκοπικές ομάδες δημιουργήθηκαν το 1908 στην Αγγλία και την Ιρλανδία και ακολούθησαν και στις άλλες χώρες της Κοινοπολιτείας, Μάλτα, Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Νότιος Αφρική αλλά και αλλού όπως στην Χιλή. Το πρώτο Τζάμπορη (Jamboree), δηλαδή η πρώτη παγκόσμια προσκοπική συγκέντρωση έγινε το 1910 στο Λονδίνο με 10.000 παιδιά. Το 1910 υπήρχαν προσκοπικές ομάδες στην Σιγκαπούρη, Σουηδία, Δανία, Γαλλία, Ρωσία, Φινλανδία, Γερμανία, Νορβηγία, Μεξικό, Αργεντινή, Ελλάδα και Ηνωμένες Πολιτείες. Ιδρύθηκαν επίσης για τα κορίτσια και ομάδες οδηγών οι οποίες αποτελούν τον «θηλυκό» Προσκοπισμό
Ο Προσκοπισμός, απαριθμώντας περί τα 30.000.000 μέλη σε περισσότερες από 160 χώρες, αποτελεί παγκοσμίως την μεγαλύτερη παιδαγωγική Κίνηση για εφήβους και νέους ανθρώπους. Τα τριάντα εκατομμύρια των Προσκόπων ανά τον κόσμο, τα ενώνει το προσκοπικό τριφύλλι στο πουκάμισο, το μαντίλι στο λαιμό, οι ίδιες αξίες και η επιθυμία να δημιουργήσουν έναν καλύτερο κόσμο.
Ένας από τα 30.000.000!
Όταν βρεθεί κάποιος σ’ ένα Προσκοπικό Τζάμπορι – την Παγκόσμια Προσκοπική Κατασκήνωση, που διοργανώνεται κάθε τέσσερα χρόνια – στο τέλος της ημέρας σκέφτεται ότι «σήμερα, απλά ανακάλυψα ότι είμαι ένας από τα 30.000.000!».
Αποστολή της Προσκοπικής Κίνησης είναι να συμβάλει στην διαπαιδαγώγηση των νέων μέσω ενός αξιακού συστήματος βασιζόμενο στην Προσκοπική Υπόσχεση και το Νόμο των Προσκόπων, να βοηθήσει στην οικοδόμηση ενός καλύτερου κόσμου, όπου οι άνθρωποι ολοκληρώνονται ως άτομα και διαδραματίζουν εποικοδομητικό ρόλο στην κοινωνία. Το όραμα του Προσκοπισμού, ως παγκόσμιας Κίνησης νέων, είναι να συμβάλει ουσιαστικά στην δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου.
Πρόσκοποι σε Δράση: Αϊτή
Οι Πρόσκοποι της Αϊτής βοήθησαν στην ανοικοδόμησή της πατρίδας τους μετά τον καταστροφικό σεισμό.
Ο Προσκοπισμός, έχοντας ήδη συμπληρώσει εκατό χρόνια ζωής, αποτελεί μια παιδαγωγική Κίνηση με ισχυρές και κοινά αποδεκτές αξίες, που αποσκοπεί στην επίτευξη της αποστολής του, εμπλέκοντας νέους ανθρώπους που εργάζονται μεταξύ τους για να αναπτύξουν πλήρως την προσωπικότητα και τις ικανότητές τους, υποστηριζόμενοι κάθε στιγμή από ενήλικες που είναι πρόθυμοι και ικανοί να πραγματοποιήσουν το παιδαγωγικό ρόλο τους.
Πρόσκοποι σε Δράση: Κένυα
Στο Ναϊρόμπι, για τα παιδιά των παραγκουπόλεων που ζούσαν σε σκουπιδότοπους, ένας Πρόσκοπος με όραμα να αλλάξει τον κόσμο, προσέγγισε τους αρχηγούς των συμμοριών και κερδίζοντας την εμπιστοσύνη τους, τους κάνει Προσκόπους. Απ’ αυτούς, οι μεγαλύτεροι σε ηλικία Πρόσκοποι ενθαρρύνονται να αποκτήσουν επαγγελματικές δεξιότητες, μερικοί εκπαιδεύονται ως μηχανικοί αυτοκινήτων, άλλοι στην μεταλλοτεχνία και χιλιάδες παιδιά των δρόμων βρίσκουν ευκαιρία για εκπαίδευση. Το 2002, όλα αυτά ήταν μέρος του Προσκοπικού Προγράμματος «Εισιτήριο στη Ζωή», αποτελώντας για τους νέους των παραγκουπόλεων νέα ελπίδα και ένα καλύτερο αύριο. Επιστρέφοντας το 2010 στο Ναϊρόμπι, βρήκε πολλά από εκείνα τα παιδιά να έχουν γίνει δάσκαλοι, ιερείς, επιστήμονες και επαγγελματίες βοηθώντας με τη σειρά τους, τους νέους.
Ο Προσκοπισμός, ως παγκόσμια Κίνηση, προσελκύει και διατηρεί στους κόλπους του, όλο και περισσότερους νέους ανθρώπους (κυρίως έφηβους) και των δύο φύλων, προερχόμενους από διάφορες κοινωνικές τάξεις. Ο Προσκοπισμός, όντας ελκυστικός για τους ενήλικες – γυναίκες και άνδρες – σε κάθε πολιτισμό και κοινωνία, αποτελεί μία Κίνηση μέσω της οποίας μπορούν να αποτελέσουν μία σημαντική συμβολή στην κοινωνία συνεργαζόμενοι με νέους και νέες.
Πρόσκοποι σε Δράση: Σλοβακία
Οι μειονότητες των Ρομά – συχνά αναφερόμενοι ως Αθίγγανοι – θεωρούνται ως «πρόβλημα» στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες, καθώς εξαιτίας του νομαδικού τρόπου ζωής και των παραδόσεών τους, αντιμετωπίζονται με προκατάληψη και δυσπιστία. Η φτώχεια είναι ευρέως διαδεδομένη ενώ πολλοί ζουν σε γκέτο και καταυλισμούς στις παρυφές αστικών κέντρων. Παρότι το επίσημο Κράτος τους παρέχει βασική εκπαίδευση, το ήμισυ των παιδιών Ρομά δεν ολοκληρώνουν την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και αρκετά παιδιά αναλαμβάνουν ρόλους ενηλίκων πολύ νωρίς. Στην Σλοβακία, Πρόσκοποι και Ρομά εργάστηκαν από κοινού για να βρούνε λύση και καταστρώθηκε ειδικό πρόγραμμα δράσης και προβολής του Προσκοπισμού. Όταν ο Προσκοπισμός, ως παιδαγωγικό σύστημα, εισήχθηκε στις κοινότητες των Ρομά, είχε θετική αντιμετώπιση και αποδοχή από τα παιδιά, καθώς αρκετά απ’ αυτά έδωσαν την Προσκοπική Υπόσχεση και έγιναν Πρόσκοποι. Οι Πρόσκοποι Ρομά συμπεριλήφθηκαν στην εθνική Προσκοπική Οργάνωση της Σλοβακίας. Οι Πρόσκοποι συνεργάστηκαν, χρησιμοποιώντας την Προσκοπική Μέθοδο ως βασική εκπαιδευτική συνιστώσα, προκειμένου να αποκτήσουν ομαδικό πνεύμα και χρήσιμες ηγετικές ικανότητες. Εφαρμόζοντας τη Προσκοπική Μέθοδο στις κοινότητες αυτές απέδειξαν την παγκόσμια έφεση των νέων στο Προσκοπικό Πρόγραμμα. Η δράση αυτή, αποτέλεσε μια νέα και κοινή αρχή για τους Προσκόπους της Σλοβακίας
Ο Προσκοπισμός αποτελεί μια δυναμική και καινοτόμο Κίνηση, με επαρκείς και ιδίους πόρους, απλές δομές και δημοκρατικές διαδικασίες στη λήψη αποφάσεων, όπου η οργάνωση, η διαχείριση και η επικοινωνία είναι αποτελεσματική σε όλα τα επίπεδα.