Οι Κίνδυνοι στα Βουνά

Τους κινδύνους στο Βουνό τους χωρίζουμε γενικά σε αντικειμενικούς και υποκειμενικούς. Αντικειμενικοί κίνδυνοι είναι οι καιρικές συνθήκες, η σαθρότητα του εδάφους και γενικά οι κίνδυνοι που δεν εξαρτώνται από την ανθρώπινη θέληση. Τους αντικειμενικούς κινδύνους αντιμετωπίζουμε με το να τους αποφεύγουμε, πράγμα που σημαίνει ότι γνωρίζουμε καλά το Βουνό.

Αντικειμενικοί Κίνδυνοι

ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ-ΑΙΤΙΑ ΣΩΣΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΒΑΘΜΟΦΟΡΩΝ
Κατολίσθηση, σαθρά κομμάτια εδάφους και πετρωμάτων (σάρρες, βράχινα μπλόκ). Είναι τα σημεία που συμβαίνουν τα περισσότερα ατυχήματα. Νομίζουμε οτι μπορούμε να περάσουμε αλλά λόγω του υπερβολικού βάρους μας μαζί με το σακίδιο, αδυνατούμε καθώς το έδαφος μπορεί να υποχωρήσει ακόμα και όταν περάσει και ο τελευταίος Ανιχνευτής. Μεγάλες διαφορές θερμοκρασίας, όπως μεγάλη θερμότητα ή μεγάλη ψύξη, έχουν σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθούν σχισμές στα βράχια και ρωγμές στο έδαφος και να ξεκολλήσουν ολόκληρα κομμάτια.
  1. Αποφύγετε όσο μπορείτε σαθρά κομμάτια εδάφους, σάρρες.
  2. Διαλέξτε σίγουρα μονοπάτια και περάστε τα τις κατάλληλες ώρες της ημέρας.
  3. Φροντίστε οι Ανιχνευτές να κρατούν αποστάσεις ασφαλείας.
  4. Ασφαλίστε με σταθερό σχοινί σάρρες, αφού πρώτα σας έχουν ασφαλίσει.
Καταιγίδα, κεραυνός, θύελλα.Συχνά τα έντονα καιρικά φαινόμενα προκαλούν πανικό στα μέλη μιας ομάδας. Τονώστε το ηθικό της Κοινότητας σε κάθε περίπτωση. Οι καταιγίδες δημιουργούνται από ζεστό και υγρό αέρα που ανεβαίνει γρήγορα ψηλά. Έτσι δημιουργούνται τα σύννεφα της καταιγίδας, που πέφτουν σαν βροχή ή χαλάζι. Ο κεραυνός είναι σπινθήρας που δημιουργείται κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας. Η απαραίτητη για τον κεραυνό διαφορά τάσεως μπορεί να δημιουργηθεί ανάμεσα σε δύο σύννεφα ή ανάμεσα σε ένα σύννεφο και τη γή. Τα φαινόμενα αυτά συνοδεύονται σχεδόν πάντα από σφοδρούς ανέμους.
  1. Φροντίστε πάντα να έχετε μαζί σας ένα αλτίμετρο-βαρόμετρο ώστε να μπορείτε να διαπιστώσετε έγκαιρα τις αλλαγές της ατμοσφαιρικής πιέσεως, πρίν κάνετε οποιαδήποτε κίνηση.
  2. Πάντα πριν από κάθε ανιχνευτική εξόρμηση ενημερωθείτε για τον καιρό στο συγκεκριμένο μέρος. Αυτό θα μπορούσε να το αναλάβει κάποιος Ανιχνευτής.
  1. Φορέστε εγκαίρως τα ρούχα που έχετε για τη βροχή.
  2. Τοποθετήστε όλα τα μεταλλικά αντικείμενα καθώς και τα υγρά σχοινιά σε κάποια απόσταση.
  3. Βρείτε ένα ασφαλές υπήνεμο μέρος μακριά από δέντρα και νερά ώσπου να σταματήσει η θύελλα.
Υγρασία, κρύο, χιονοπτώσεις. 
Συχνά τους Ανιχνευτές τους εγείρει η αντιμετώπιση δυσκολιών στο Βουνό. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορούμε να παρατηρήσουμε ποιοι από όλους θέλουν να αναδειχθούν στα μάτια των άλλων περισσότερο. Φροντίστε αυτή την θετική τους ενέργεια να την χρησιμοποιήσουν για το όφελος όλης της ομάδας και περιορίστε τον υπέρμετρο αυθορμητισμό και ενθουσιασμό κάποιων σε δύσκολες καταστάσεις.		 Η πτώση της θερμοκρασίας συνοδεύεται από ένα δυσάρεστο βάρος. Οι συνθήκες αλλάζουν εντελώς με τη βροχή ή το χιόνι. Αν στο δυνατό άνεμο, προστεθεί υγρασία και κρύο, ο κίνδυνος μεγαλώνει πολύ.
  1. Επιλέξτε τον κατάλληλο εξοπλισμό για την Κοινότητα ανάλογα με την δραστηριότητα που έχετε να πραγματοποιήσετε.
  2. Οι Ανιχνευτές πάντα πρέπει να έχουν μαζί τους αδιάβροχο.
  3. Ενημερωθείτε για τις ανέσεις που σας προσφέρει το κατάλυμα ή καταφύγιο.
  4. Αποφεύγετε τα επικίνδυνα σημεία όταν βρέχει ή χιονίζει.
Ομίχλη. Σε κάθε περίπτωση κρατήστε την ψυχραιμία σας και μετατρέψτε το φυσικό αυτό αίτιο σε ένα πολύ προσεκτικό παιχνίδι προσανατολισμού και περιπέτειας για τους Ανιχνευτές σας. Η ομίχλη είναι ένα σύννεφο που σχηματίζεται στην επιφάνεια του εδάφους απο συμπυκνωμένους υδρατμούς, οι οποίοι όμως δεν μεταβάλλονται σε βροχή.
  1. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζετε, όταν υπάρχει ομίχλη, είναι να χάσετε τον προσανατολισμό σας.
  2. Είναι απαραίτητο να γνωρίζετε καλά τη χρήση της πυξίδας και του χάρτη.
  3. Η Κοινότητα πρέπει πάντα να είναι μαζί και ο κάθε Ανιχνευτής κοντά στον άλλο αν πεζοπορείτε.
Σκοτάδι. Εύχομαι πραγματικά να μην αναγκαστείτε ποτέ να διανυκτερεύσετε έξω απο κάποιο κατάλλυμα ειδικά σε χειμερινές συνθήκες. Αναφέρω χαρακτηριστικά αυτό τον παράγοντα γιατί τον θεωρώ από τους σημαντικότερους και πιο επικίνδυνους. Μπορεί να σας συμβεί σε οποιοδήποτε Βουνό όταν έχετε να κάνετε με κίνηση σε χειμερινό πεδίο. Μία αργοπορημένη εκκίνηση, δυσκολίες καθ’οδόν ή ατυχήματα έχουν σαν αποτέλεσμα να καθυστερήσει η Κοινότητα και να μην προλάβει να φτάσει στον προορισμό της.
  1. Φροντίστε πάντα οι Ανιχνευτές σας να είναι έτοιμοι για πεζοπορία από νωρίς το πρωί. Αυτό μπορείτε να το πετύχετε έχοντας ετοιμάσει τα πράγματά σας από το βράδυ και αφήνοντας έξω μόνο το πρωινό σας.
  2. Πάντα αξιολογείτε με τις ανάλογες συνθήκες όχι μόνο τις ατομικές δυνατότητες σωματικές και ψυχικές των ανιχνευτών σας αλλά ολόκληρο το κλίμα της Κοινότητας κάθε στιγμή ώστε να μπορείτε να κρίνετε αν μπορείτε να φτάσετε στον προορισμό σας ή να διανυκτερεύσετε.
Ηλιακή ακτινοβολία. Η υπεριώδης ακτινοβολία του ήλιου γίνεται εντονότερη στο βουνό ειδικά όσο μεγαλώνει το ύψος. Μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην όραση ή να προκαλέσει εγκαύματα στο δέρμα. Ο κίνδυνος της ηλίασης είναι πολύ σοβαρός στα βουνά και δεν θα πρέπει να περιφρονείται καθόλου από εμάς τους Βαθμοφόρους.
  1. Γυαλιά, καπέλο, αντιηλιακή κρέμα είναι ατομικά υλικά που δεν θα πρέπει να απουσιάζουν απο το σακίδιο κάθε Ανιχνευτή.
  2. Όταν πραγματοποιείτε στάση, φροντίστε να βρίσκεστε σε σκιερό μέρος.
  3. Σε ασφαλή σημεία φροντίστε να χαλαρώνετε τους ιμάντες του σακιδίου ακόμα και να το βγάζετε.
  4. Αναπληρώνετε τα υγρά που χάνετε. Καλό είναι να λαμβάνετε μισή ώρα πριν την πορεία μισό λίτρο νερό και κατά την διάρκεια περίπου ανά μία ώρα από λίγο κάθε φορά. Όταν φτάσετε στον προορισμό σας μην πιείτε νερό αμέσως γιατί οι καρδιακοί παλμοί βρίσκονται σε μεγάλη συχνότητα εκείνη τη στιγμή και αν πιούμε επιβαρύνουμε τον οργανισμό μας. Καλό είναι να αναπληρώσουμε τα υγρά μισή ώρα περίπου μετά πρώτα με φρούτα και έπειτα με νερό.

 

Υποκειμενικοί Κίνδυνοι

Είναι η ελαφρομυαλιά, η κούραση, η υποτίμηση ή υπερτίμηση των καταστάσεων και γενικά οι κίνδυνοι που εξαρτώνται από την ανθρώπινη φύση. Είναι αυτονόητο ότι οι αντικειμενικοί και υποκειμενικοί κίνδυνοι δεν είναι ανεξάρτητοι μεταξύ τους, π.χ απο την πολλή κούραση της Κοινότητας, δεν προλαβαίνουμε να αποφύγουμε κάποιες δύσκολες καταστάσεις όπως να μην φτάσουμε στο κατάλυμα μας και να διανυκτερέυσουμε στο ύπαιθρο με δύσκολες συνθήκες ή να μας πετύχει μια θύελλα στη διαδρομή. Γενικά ο Αρχηγός Κοινότητας πρέπει κάθε στιγμή να γνωρίζει τις ατομικές δυνατότητες κάθε Ανιχνευτή και εν συνεχεία όλης της Ομάδας ώστε να μετράει κάθε φορά με ακρίβεια την δυσκολία που κάθε φορά έχει να αντιμετωπίσει.

Το σημαντικότερο σημείο προσοχής στο Βουνό είναι ένα: όταν η Κοινότητα βρίσκεται μπροστά σε μία πρόκληση είτε καιρού είτε ψυχολογική εκείνος που αποφασίζει και μόνο είναι ο Αρχηγός της Κοινότητας. Σε κάθε περίπτωση δύσκολων αποφάσεων για θέματα ασφάλειας της Ομάδας το μοναδικό λόγο έχει ο Αρχηγός, όχι γιατί η εμπειρία του, του προσδίδει το μοναδικό αυτό δικαίωμα (κανένας μας δεν είναι επαγγελματίας Οδηγός Βουνού), αλλά για τους ευνόητους λόγους ασφαλείας που το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων έχει θεσπίσει για κάθε Αρχηγό.

Επειδή λοιπόν το Βουνό χρειάζεται σύνεση και σωστή συμπεριφορά, εμείς σαν Βαθμοφόροι Κοινοτήτων που συνοδεύουμε παιδιά στο φυσικό αυτό χώρο, πρέπει κάποια στιγμή να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις τουλάχιστον αυτές που σχετίζονται με την ασφάλεια των παιδιών, επαγγελματικά.

Μετά από όλες αυτές τις σκέψεις, βλέπουμε ότι στο Βουνό το απρόοπτο πάντα πρέπει να το περιμένουμε, γι’ αυτό πρέπει πάντα να έχουμε αποθέματα δυνάμεων σωματικών και ψυχολογικών και να παίρνουμε πάντα σωστές πληροφορίες για τη διαδρομή που έχουμε να ακολουθήσουμε.

Συγκεκριμένα απευθυνόμαστε σε αδελφούς Βαθμοφόρους που έχουν πραγματοποιήσει τη διαδρομή, μαθαίνουμε τα δύσκολα σημεία της, μαθαίνουμε από τους ντόπιους κατοίκους τις συνθήκες του καιρού μια ημέρα πριν, παίρνουμε πρόβλεψη του καιρού για τις ημέρες παραμονής και υπολογίζουμε πάντα ότι με χειμερινές συνθήκες μια απλή πεζοπορική διαδρομή μπορεί να έχει μετατραπεί σε κάτι πραγματικά πολύ δύσκολο για τα δεδομένα της Ομάδας μας.

Εύχομαι πραγματικά η έκθεση αυτών των κινδύνων που συνήθως αντιμετωπίζουμε στο Βουνό, να μην ενεργήσουν αποτρεπτικά για τις πεζοπορικές σας εξορμήσεις με την Κοινότητα, αλλά να σας δώσουν το ερέθισμα για την τήρηση μίας συγκεκριμένης στάσης απο την πλευρά σας, πιο υπεύθυνης. Το Βουνό δεν πρέπει να το φοβάσαι, αλλά σίγουρα πρέπει να το σέβεσαι. Αυτή τη στάση πρέπει να μεταλαμπαδεύσουμε και στους Ανιχνευτές μας και κάθε φορά, σε κάθε δυσκολία, να πραγματοποιούμε εκπαίδευση. Η εγκατάλειψη του αγώνα πολλές φορές δεν σημαίνει έλλειψη θάρρους, ούτε θα πρέπει να επηρεάζει το κλίμα της Κοινότητας, αλλά σημαίνει σύνεση.  Σημασία δεν έχει για την Κοινότητα η εκάστοτε κορυφή αλλά η πορεία προς την Κορυφή.