Μετεωρολογία

Μετεωρολογία ονομάζεται η επιστήμη που ασχολείται με την πρόγνωση του καιρού. Οι παράγοντες που διαμορφώνουν τον καιρό είναι τέσσερις:

1. Ο Ήλιος, που η ενέργεια της ακτινοβολίας του καθορίζει την κατάσταση της ατμόσφαιρας.
2. Η Γή, που η ιδιαίτερη γεωμετρία της υπαγορεύει τα διάφορα χαρακτηριστικά του καιρού και του κλίματος.
3. Η Γήινη Ατμόσφαιρα, που μεταβάλλει την ηλιακή ακτινοβολία κατά το πέρασμά της προς τη γη.
4. Τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά της επιφάνειας της γης – βουνά, κοιλάδες, ωκεανοί κλπ, που μεταβάλλουν μεγάλο μέρος της ατμόσφαιρας καθώς περιδίνεται γύρω από τη γη

Σχηματισμός Δρόσου-Ομίχλης-Νέφους

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΝΕΦΩΝ

Το βράδυ το έδαφος χάνει θερμότητα με αποτέλεσμα οι υδρατμοί του αέρα κοντά στη γη να συμπυκνώνονται για να σχηματισθεί η δρόσος ή η πάχνη όταν η θερμοκρασία είναι πιο χαμηλή. Ο σχηματισμός της ομίχλης οφείλεται στη συμπύκνωση υδρατμών όχι πάνω στην επιφάνεια της γης αλλά πάνω στα μόρια της σκόνης που αιωρούνται στον αέρα. Τα νέφη σχηματίζονται όταν υγρός αέρας ωθείται προς τα πάνω και ψύχεται στο σημείο δρόσου. Μόρια νερού προσκολλώνται σε αιωρούμενα σωματίδια, όπου καθίστανται οι πυρήνες μικροσκοπικών σταγονιδίων. Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι η ομίχλη είναι ένα σύννεφο το οποίο σχηματίζεται κοντά στη γη. Υπάρχουν τρεις θεμελιακές κατηγορίες νεφών ανάλογα με την όψη που παρουσιάζουν στον επίγειο παρατηρητή:

• Θύσσανοι (Cirrus)
• Στρώματα (Stratus)
• Σωρείτες (Cumulus)

H λέξη Μελανίας (Nimbus) προστίθεται συχνά για να δείξει ότι το σύννεφο καταπίπτει. Έτσι τα στρώματα από τα οποία πέφτει βροχή ή χιόνι ονομάζονται μελανοστρώματα, οι σκοτεινοί θεόρατοι σωρείτες που φέρνουν καταιγίδες, ονομάζονται σωρειτομελανίες. Ξεκινώντας από τις παραπάνω βασικές κατηγορίες, οι μετεωρολόγοι ταξινόμησαν τα σύννεφα σε 10 διαφορετικά είδη. Καθένας από τους τύπους αυτούς, με την εμφάνιση του, το ύψος του και τον τρόπο της κίνησής του, συνήθως προλέγει ένα ορισμένο είδος καιρού που θα επακολουθήσει στις αμέσως προσεχείς ημέρες.

ΛΕΞΙΚΟ ΤΩΝ ΝΕΦΩΝ

ΘΥΣΑΝΟΙ (Cirrus) 6.000 ΕΩΣ 12.000 ΜΕΤΡΑ 
Οι λεπτές ίνες των νεφών αυτών αποτελούνται συνήθως από μικροσκοπικούς παγοκρυστάλλους, που καμία φορά παρουσιάζουν ανταύγειες μεταξιού. Δεν προκαλούν καθ’ αυτά βροχή, συχνά όμως μπορούν να δείξουν τη θέση μιας μακρινής θύελλας, στις παρυφές της οποίας πνέουν άνεμοι που δημιουργούν συνθήκες κάτω από τις οποίες σχηματίζονται οι θύσανοι.

ΘΥΣΑΝΟΣΩΡΕΙΤΕΣ (CirroCumulus) 6.000 ΕΩΣ 12.000 ΜΕΤΡΑ Το λεπτό βέλος από λευκούς θυσανοσωρείτες (τα νέφη που δίνουν στον ουρανό την κοκκώδη μορφή του κολιού) αποτελείται από μικρούς κόκκους ή ρυτιδώσεις, που καμιά φορά καθίστανται συνεχείς, καμιά φορά παραμένουν χωριστές, πάντα όμως παρουσιάζουν διάταξη λίγο-πολύ κανονική. Τα νέφη αυτά συνήθως προαναγγέλλουν την προσέγγιση ενός θερμού μετώπου.

ΘΥΣΑΝΟΣΤΡΩΜΑΤΑ (CirroStratus) 6.000 ΕΩΣ 12.000 ΜΕΤΡΑ 
Το νέφος σχηματίζεται από μικροσκοπικούς παγοκρυστάλλους και αποτελεί ένα βέλο πάρα πολύ λεπτό για να καλύψει το περίγραμμα του ήλιου. Όταν το νέφος αυτό αρχίζει να πυκνώνει, βρέχει μέσα στο 24ωρο.

ΥΨΙΣΩΡΕΙΤΕΣ (AltoCumulus) 2.500 ΕΩΣ 6.000 ΜΕΤΡΑ 
Αποτελούνται από σταγονίδια ύδατος, όχι από παγοκρυστάλλους. Τα στρώματα σχηματίζουν ένα κάλυμμα από άσπρες ή γκρίζες τολύπ, στρογγυλούς όγκους και ρόλους. Τα σύννεφα αυτά καμιά φορά είναι σημεία βροχής, ιδιαίτερα αν μερικοί όγκοι τους βρίσκονται σε ύψος μεγαλύτερο από τους γειτονικούς. Δείχνουν επίσης και ενδεχόμενες καταιγίδες.

ΥΨΙΣΤΡΩΜΑΤΑ (AltoStratus) 2.500 ΕΩΣ 6.000 ΜΕΤΡΑ
Αν και ο ουρανός πιθανότατα καλύπτεται ολότελα  από τα νέφη αυτά, η ινώδης δομή τους, φαινομενικά σχεδόν ομοιόμορφη, είναι λεπτή ώστε να αφήνει τον ήλιο να διαφαίνεται αμυδρά, σαν μέσα από ένα ημιδιαφανές γυαλί. Όταν το πάχος των υψισωρείτων αυξάνει σημαντικά, αυτό μπορεί ενδεχομένως να προμηνύει συνεχή και παρατεταμένη βροχή ή και χιόνι.

ΜΕΛΑΝΟΣΤΡΩΜΑΤΑ (NimboStratus) 2.500 ΕΩΣ 6.000 ΜΕΤΡΑ
Αρκετά πυκνά ώστε να αποκρύπτουν τελείως το σχήμα του ήλιου, τα μελανοστρώματα αποβάλλουν συνεχή βροχή ή χιόνι, πράγμα που τους δίνει συγκεχυμένο περίγραμμα. Στον κύκλο της ζωής μιας θύελλας το σύννεφο αυτό προέρχεται από ένα υψίστρωμα το οποίο κατέβηκε χαμηλά προς τη γη.

ΣΤΡΩΜΑΤΟΣΩΡΕΙΤΕΣ (StratoCumulus) ΥΨΟΣ ΚΑΤΩ ΑΠΟ 2.500 ΜΕΤΡΑ
Οι στρωματοσωρείτες, που εμφανίζονται με μορφή συνεχούς καλύμματος από ακανόνιστες δίπλες και στρώματα διάσπαρτου από σκοτεινόχρωμες κηλίδες, σχηματίζονται κατά κανόνα πίσω από ένα ψυχρό μέτωπο που διατρέχει μια περιοχή. Οι στρωματοσωρείτες δεν προκαλούν κατακρημνίσεις, καμιά φορά όμως μπορεί να ραντίσουν τη γη με ελαφρό χιόνι.

ΣΤΡΩΜΑΤΑ (Stratus) ΥΨΟΣ ΚΑΤΩ ΑΠΟ 2.500 ΜΕΤΡΑ 
Είναι τα χαμηλότερα και πιο ομοιόμορφα σε εμφάνιση νέφη και γεννιούνται καμιά φορά από ομίχλη που σέρνεται πάνω στη θερμασμένη επιφάνεια της γης και ύστερα ανεβαίνει ψηλά. Το επίπεδο γκρίζο αυτό νέφος, που η κάτω επιφάνεια του εμφανίζεται σαν ταβάνι, συχνά δίνει ψιχάλες ή ψιονόκοκκους (πολύ μικρά κομματάκια πάγου που πέφτουν σε μικρές ποσότητες).

ΣΩΡΕΙΤΕΣ (Cumulus) 1.000 ΩΣ 10.000 ΜΕΤΡΑ 
Πυκνά και με καθαρό περίγραμμα, τα νέφη αυτά ανυψώνονται κάθετα σε σχήμα τεράστιων πύργων. Οι κορυφές τους παρουσιάζουν λαμπρές κάτασπρες ανταύγειες στο φως του ήλιου, ενώ η βάση τους συχνά είναι σκοτεινή. Οι σωρείτες προκαλούν βροχή μόνο όταν η κάθετη ανάπτυξη τους είναι αρκετά μεγάλη, όποτε μεταμορφώνονται σε σωρειτομελανίες.

ΣΩΡΕΙΤΟΜΕΛΑΝΙΕΣ (CumulusNimbus) 1.000 ΩΣ 10.000 ΜΕΤΡΑ 
Τα νέφη αυτά, που κατά κανόνα σχηματίζονται πάνω από καλοκαιρινά τοπία ή τροπικές θάλασσες, σχεδόν πάντοτε φέρνουν θύελλες και ορμητικές βροχές και καμιά φορά επίσης ρίχνουν χαλάζι. Οι πιο ψηλοί σωρειτομελανίες φτάνουν ως τις ζώνες ψυχρού αέρα των μεγάλων υψών και τότε οι κορυφές τους παίρνουν τη μορφή αμονιού, με παρυφές από θυσάνους.

Σχηματισμός Βροχής-Χιονιού-Χαλαζόκοκκου

Αιωρούμενα σωματίδια στην ατμόσφαιρα – σκόνη, κρύσταλλοι άλατος, παγοκρύσταλλοι (στο επάνω μέρος βροχοφόρων σύννεφων), προσφέρουν μεγάλους πυρήνες, έτσι που μερικά σταγονίδια προσκολλώνται σε αυτά, γίνονται αργότερα και πέφτουν. Καθώς πέφτουν έλκουν στο διάβα τους και άλλα σταγονίδια μέχρι τελικά να γίνουν αρκετά βαριά για να πέσουν από το σύννεφο σαν σταγόνες βροχής.

Όταν η συμπύκνωση των υδρατμών γίνει σε ψυχρό στρώμα αέρα τότε σχηματίζονται οι χιονοστιβάδες. Ανάλογα με τη θερμοκρασία  που επικρατούσε κατά τη χιονόπτωση καθώς επίσης  και μετά τη χιονόπτωση  διακρίνουμε τις παρακάτω ποιότητες χιονιού:

Α) Πρόσφατη χιονόπτωση + χαμηλή θερμοκρασία = χιόνι πούδρα. Επίπονο ανέβασμα, μικρές χιονοστιβάδες πλάκας.

Β) Πρόσφατη χιονόπτωση + ψηλή θερμοκρασία = χιόνι μουλιασμένο. Μεγάλες χιονοστιβάδες (Κίνδυνος)

Γ) Παλιά χιονόπτωση + ζεστός  καιρός μετά = χιόνι επιφανειακά υγρό. Σχετικά άνετη κίνηση

Δ) Παλιά χιονόπτωση + ζεστός  καιρός μετά + κρύος καιρός τελευταία = Σκληρό, συνεκτικό χιόνι. Τέλειες συνθήκες.

Ο Χαλαζόκοκκος σχηματίζεται όταν παγοκρύσταλλοι εμπλέκονται μέσα στα μεγάλα ανοδικά και καθοδικά ρεύματα που σαρώνουν ένα καταιγιδοφόρο νέφος. Λιώνουν εκ περιτροπής στη βάση και ξαναπαγώνουν στη  κορυφή μέχρι να αποκτήσουν αρκετό βάρος για να πέσουν στη γη, συγκεντρώνοντας περισσότερο νερό σε κάθε διαδρομή.

Άνεμοι

Οι άνεμοι ταξινομούνται σε τρεις κατηγορίες:

• Τοπικοί
• Πλανητικοί
• Τυχαίοι ή πρόσκαιροι

Τοπικοί άνεμοι

• Η στεριά κερδίζει και χάνει θερμότητα πιο γρήγορα απ’ ότι η θάλασσα. Την ημέρα θερμαίνεται γρηγορότερα από την  θάλασσα, δημιουργούνται ανοδικά ρεύματα, ο αέρας υψώνεται και βαρύτερα, ψυχρότερα ρεύματα αέρα από τη θάλασσα έρχονται να καταλάβουν τη θέση του αέρα που υψώθηκε δημιουργώντας έτσι την θαλάσσια αύρα .
• Την νύκτα ψύχεται γρηγορότερα από την θάλασσα, ανοδικά ρεύματα δημιουργούνται πάνω από τη θάλασσα και ψυχρός, κρύος αέρας πνέει από τη στεριά προς την θάλασσα δημιουργώντας έτσι την απόγειο αύρα.

Παρατήρηση:Ο Μουσώνας είναι μια μεγάλη θαλάσσια και απόγειος αύρα. Ο άνεμος αυτός είναι εποχιακός.

• Την ημέρα οι βραχώδεις βουνοπλαγιές θερμαίνονται γρηγορότερα από ότι οι κοιλάδες όπου δημιουργούνται ανοδικά ρεύματα. Ο ψυχρός, βαρύτερος αέρας πάνω από τις κοιλάδες ανεβαίνει προς τα πάνω δημιουργώντας έτσι την αύρα της κοιλάδας.
• Την νύκτα, μετά το ηλιοβασίλεμα οι πλαγιές ψύχονται πολύ πιο γρήγορα από την κοιλάδα. Τότε ο θερμός αέρας από την κοιλάδα υψώνεται ενώ ο βαρύτερος ψυχρός αέρας ρέει από τις πλαγιές προς τη κοιλάδα δημιουργώντας έτσι την αύρα του βουνού.

Παρατήρηση:Οι δύο τελευταίοι άνεμοι (αύρα της κοιλάδας, αύρα του βουνού) είναι πιο έντονοι μέσα σε χαράδρες, λούκια και στις βάσεις των ορθοπλαγιών. Για το λόγο αυτό αποφεύγουμε να κατασκηνώνουμε σε αυτά τα σημεία. Η ύπαρξη των ανέμων αυτών είναι σημάδι σταθερότητας του καιρού.

• Ρεύματα φορτωμένα με υγρασία όταν συναντούν βουνά ανεβαίνουν προς τα πάνω, οι υδρατμοί υγροποιούνται και πέφτουν σαν βροχή ή χιόνι. Μόλις περάσουν την κορυφή οι άνεμοι αυτοί που τώρα αποτελούνται από ξηρό και λεπτό αέρα, γλιστρούν προς τα κάτω από την απάνεμη πλευρά του βουνού. Ο άνεμος αυτός ονομάζεται κατεβατός. Ο κατεβατός είναι θερμός άνεμος. Λόγω του παραπάνω φαινομένου, παρατηρούμε σε πολλά βουνά η μία πλευρά να έχει βλάστηση ενώ η άλλη να είναι ξερή.

Κυκλώνες-Αντικυκλώνες

Οι κυκλωνικοί άνεμοι περιστρέφονται γύρω από ένα κέντρο χαμηλής πίεσης και συγκλίνουν προς το κέντρο αυτό. Οι αντικυκλωνικοί άνεμοι περιστρέφονται  κατά την αντίστροφη φορά γύρω από ένα κέντρο υψηλής πίεσης και αποκλίνουν από αυτό. Οι κυκλώνες είναι τα γνωστά “χαμηλά” του μετεωρολογικού χάρτη φορείς κακοκαιρίας ενώ οι αντικυκλώνες είναι τα “υψηλά” του  μετεωρολογικού χάρτη φορείς καλοκαιρίας.

[su_spoiler title=”Παρουσίαση Μετεωρολογίας” style=”fancy” icon=”arrow”][wpdm_package id=’2061′][/su_spoiler]